Eerlijkheid met een glimlach: Je kind leren vriendelijk de waarheid te vertellen

Eerlijkheid met een glimlach: Je kind leren vriendelijk de waarheid te vertellen

Leer je kind hoe eerlijkheid en vriendelijkheid samen kunnen gaan, met praktische voorbeelden.

Je wil dat je kind eerlijk is, maar ook weer niet té eerlijk natuurlijk. Soms kan de waarheid onnodig hard aankomen. Hoe zorg je ervoor dat je kind leert om eerlijk te zijn zonder anderen te kwetsen? Dit artikel helpt je met concrete tips, voorbeelden en inzichten om je kind te leren hoe ze hun woorden op een vriendelijke en respectvolle manier kunnen kiezen.

Waarom vriendelijk eerlijk zijn belangrijk is

Eerlijkheid is een waardevolle eigenschap, maar hoe we de waarheid vertellen, maakt het verschil. Een opmerking als “Dat schilderij is echt lelijk” kan iemand kwetsen, terwijl “Wat een creatieve tekening! Wat heb je dat leuk bedacht” iemand juist trots maakt.

Door kinderen te leren hoe ze hun eigen mening op een vriendelijke manier kunnen uiten, ontwikkelen ze sociale vaardigheden die bijdragen aan positieve relaties. Bovendien helpt dit hen om empathie te tonen én trouw te blijven aan hun eigen waarden en ideeën.

Een handige richtlijn voor kinderen

Een eenvoudige manier om je kind te leren wanneer ze iets kunnen zeggen, is deze regel:

Als iemand iets binnen een minuut kan veranderen, kun je het zeggen.

Voorbeelden:

• “Je hebt je trui achterstevoren aan.”
• “Er zit tandpasta op je wang.”

Maar als het iets is wat niet snel te veranderen is, kun je het beter laten.

Voorbeelden:

• “Je hebt een rare neus.”
• “Die kleur staat je niet mooi.”

Leg uit dat sommige opmerkingen mensen onzeker kunnen maken, en dat het vaak beter is om niets te zeggen als het geen hulp biedt.

Praktische voorbeelden: wat zeg je in lastige situaties?

Soms is het lastig om eerlijk te zijn zonder iemand te kwetsen. Hier zijn voorbeelden om je kind te helpen vriendelijk te reageren:

1. Iemand vraagt je mening

“Wat vind je van mijn nieuwe kapsel?”

• Focussen op iets positiefs:

   

  • “Wat leuk dat je iets nieuws probeert! Het laat je gezicht echt stralen.”
• Gebruik neutrale woorden:

   

  • “Wat een creatief idee!”
  • “Je hebt duidelijk je eigen stijl.”
  • “Wat een opvallende keuze.”
  • “Je straalt helemaal!”
  • “Wat leuk dat je iets nieuws probeert!”

Deze reacties laten ruimte voor eerlijkheid zonder direct je persoonlijke voorkeur te benoemen, en ze waarderen het unieke of energieke van de persoon.

2. Je ziet iets waar je niet van houdt

“Vind je mijn schilderij mooi?”

• Geef een compliment over de moeite of het proces:
  • “Ik vind het zo knap dat je zoveel kleuren hebt gebruikt!”
  • “Die bloemen zijn echt prachtig gelukt.”

3. Iemand maakt een fout

“Zit mijn shirt goed?” terwijl het duidelijk scheef zit.

• Help vriendelijk:
  • “Oh, je shirt zit een beetje scheef. Als je het recht trekt, zit het perfect!”

Communicatieve vaardigheden ontwikkelen bij kinderen

Het vermogen om vriendelijk eerlijk te zijn ontwikkelt zich niet meteen. Kinderen jonger dan 5 jaar zijn vaak nog vooral gericht op hun eigen perspectief en kunnen impulsief reageren. Vanaf ongeveer 6 tot 8 jaar beginnen ze meer empathie te tonen en wordt het mogelijk om hen bewust te leren hoe ze hun woorden kunnen kiezen.

Volgens recent onderzoek over sociaal-emotionele ontwikkeling helpt oefenen in veilige situaties, zoals rollenspellen, kinderen om deze vaardigheid sneller te ontwikkelen. Het boek Liefdevol grenzen stellen biedt bijvoorbeeld waardevolle inzichten en oefeningen om kinderen te leren hoe ze hun eigen mening kunnen uiten zonder de gevoelens van anderen te kwetsen.

Waarom je eigen mening belangrijk is

Kinderen moeten leren dat het goed is om een eigen mening te hebben. Eerlijkheid betekent niet dat ze altijd hetzelfde moeten vinden als anderen. Het gaat erom die mening op een respectvolle manier te delen. Dit is een belangrijke vaardigheid, niet alleen voor sociale interacties, maar ook voor zelfvertrouwen en zelfexpressie.

Oefen met je kind hoe ze kunnen vertellen wat ze vinden op een manier die recht doet aan hun eigen gevoel én aan de gevoelens van anderen. Bijvoorbeeld:

• “Ik vind dit schilderij niet helemaal mijn smaak, maar ik vind de kleuren wel heel mooi!”
• “Dit is niet wat ik lekker vind, maar ik vind het wel knap dat je dit hebt gemaakt.”

Tips om vriendelijkheid te oefenen

1. Speel rollenspellen
   Oefen situaties met je kind, zoals:

    

   • “Je vriendje vraagt wat je van zijn nieuwe schoenen vindt.”
   • “De juf laat een schilderij zien en vraagt wat je ervan vindt.”

      

2. Geef zelf het goede voorbeeld
   Laat zien hoe je zelf vriendelijk eerlijk bent in het dagelijks leven. Zeg bijvoorbeeld:

    

   • “Wat fijn dat je je kamer hebt opgeruimd! Het kan nog een beetje netter, maar je hebt al een groot deel gedaan.”

      

3. Gebruik positieve formuleringen
   Oefen met je kind om dingen positief te noemen, zelfs als ze kritiek hebben. Bijvoorbeeld:

    

   • In plaats van: “Dit is niet lekker,” kunnen ze zeggen: “Ik vond het vorige recept lekkerder.”

      

4. Bespreek emoties
   Leg aan de hand van voorbeelden uit hoe woorden invloed hebben op hoe anderen zich voelen:

    

   • “Hoe voelde jij je toen iemand iets aardigs over je tekening zei?”

Eerlijkheid hoeft geen synoniem te zijn voor hardheid. Door je kind te leren hoe je vriendelijk en eerlijk tegelijk kunt zijn, geef je een waardevolle sociale vaardigheid mee. Natuurlijk helpt het mee als je zelf het goede voorbeeld geeft. Wat een enorm cadeau geef je ze als je ze laat inzien dat het uiten van hun mening krachtig kan zijn, zolang het met een glimlach en respect gebeurt – ook als die mening afwijkend is van wat de rest vindt.

Weet je zelf soms ook even niet hoe je iets positief kunt benoemen? Gebruik onze gratis costum Lieve Woorden GPT! Deze costum GPT kan je helpen de juiste woorden te vinden.